Sommaire
Lindbergh Hour-Angle 47 mm (1930-1950): het iconische luchtvaarthorloge nog steeds onder €12.000 (2025)
Laten we ons de scène even voorstellen. Het is 1935, boven de uitgestrekte blauwe Stille Oceaan. Aan boord van een Martin M-130 watervliegtuig, de beroemde China Clipper van Pan Am, kijkt een navigator niet op zijn horloge om de tijd af te lezen, maar om zijn positie op de aardbol te bepalen. Aan zijn dijbeen is een uitzonderlijk uurwerk vastgemaakt: een stalen kast van 47 mm, voorzien van een draaibare lunette en een complexe wijzerplaat. Dit is niet zomaar een horloge; het is een navigatie-instrument, een analoge computer die de gouden eeuw van de transoceanische commerciële luchtvaart mogelijk maakte. Dit instrument is de Longines Lindbergh Hour-Angle.
Vandaag de dag bevindt dit horloge zich op een kritiek keerpunt. Hoewel de historische betekenis en technische complexiteit unaniem worden erkend door kenners, blijft de waarde op de markt verrassend toegankelijk. Dit artikel beoogt aan te tonen waarom de Longines Lindbergh Hour-Angle 47 mm, met een aankooplimiet van €12.000 voor 2025, een van de slimste horloge-investeringen voor de veeleisende verzamelaar vertegenwoordigt. Meer nog, we zullen analyseren hoe een samenloop van marktdynamiek en culturele trends een stijging naar €20.000 niet alleen mogelijk, maar zeer waarschijnlijk maakt. Want buiten de kring van verzamelaars, verandert een onverwachte heropleving van de hashtag #LindberghWatch op platforms als TikTok en de adoptie ervan door aanhangers van de ‘pilot-core’ of ‘Pan-Am’ stijl het in een begeerlijk cultureel object, dat zijn status als louter horlogereliek overstijgt.
I. Een Revolutie om de Pols: Ontstaan en Geschiedenis van het Uurhoekhorloge
Om de intrinsieke waarde van de Lindbergh Hour-Angle te begrijpen, is het cruciaal om de context van zijn creatie te snappen. Het is niet ontstaan uit een stilistische gril, maar uit een absolute noodzaak: het beveiligen van de luchtvaartnavigatie in een tijdperk waarin de hemel een nieuwe, even fascinerende als gevaarlijke grens was.
A. De Oprichtende Samenwerking: Lindbergh, Weems en Longines
Op 21 mei 1927 landt Charles A. Lindbergh op Le Bourget na een 33 uur en 30 minuten durende non-stop solovlucht over de Atlantische Oceaan, een prestatie die hem tot wereldlegende maakt. Toch verbergt deze triomf een angstaanjagende realiteit: zijn navigatie was grotendeels gebaseerd op ‘gegist bestek’ (dead reckoning), een methode waarbij de positie wordt berekend op basis van snelheid en richting, maar die gevaarlijk veel fouten ophoopt bij gebrek aan visuele referentiepunten. Zich ervan bewust dat hij een ramp op het nippertje had vermeden, ging Lindbergh op zoek naar een betrouwbaarder instrument.
Zijn zoektocht leidt hem naar het werk van kapitein van de US Navy Philip Van Horn Weems, een expert in hemelnavigatie die zijn mentor was. Weems had al samengewerkt met Longines om de Weems Second-Setting Watch rond 1929 te creëren, een horloge met een draaibare centrale schijf waarmee de secondewijzer gesynchroniseerd kon worden met een radiosignaal (de GMT-‘piep’), een cruciale vooruitgang voor de precisie. Lindbergh wilde verder gaan. Hij bedacht een horloge dat de lengtegraadberekeningen, de meest tijdrovende stap voor een geïsoleerde navigator, direct zou integreren.
Eind 1930 stuurt hij zijn schetsen naar Longines, via zijn Amerikaanse agent Wittnauer. Het concept is revolutionair: door het gezamenlijk gebruik van een sextant (om de hoogte van een hemellichaam te meten), een nautische almanak (om de theoretische positie van dat hemellichaam te kennen) en zijn horloge, kon de piloot zijn ‘uurhoek’ bepalen, dat wil zeggen het tijdsverschil tussen zijn positie en de meridiaan van Greenwich, en zo zijn lengtegraad met een ongekende snelheid en precisie berekenen. De reactie van Longines is bliksemsnel: een eerste prototype is in slechts vijf maanden klaar en de productie wordt al in 1931 opgestart.
B. Anatomie van een Draagbaar Boordinstrument
De Lindbergh Hour-Angle is geen horloge in de traditionele zin; het is een geminiaturiseerd boordinstrument voor om de pols. Elk element van het ontwerp wordt gedicteerd door de functie.
- De Kast: Zijn kolossale diameter van 47 mm, vaak van roestvrij Staybrite-staal (een vroege, corrosiebestendige legering) of zilver, is geen esthetische keuze maar een ergonomische noodzaak. Het garandeert een perfecte afleesbaarheid en eenvoudige bediening, zelfs met de dikke vlieghandschoenen van die tijd. De dikte is ongeveer 14 mm, en het is uitgerust met robuuste vaste bandaanzetten in plaats van de klassieke veerbars, voor meer veiligheid in extreme omstandigheden.
- De Lunette: Bidirectioneel en gekarteld, is deze gegradueerd in 15 graden, waarbij elke graad 4 minuten tijd vertegenwoordigt (oftewel 1/360ste van de aardrotatie), en elk segment van 15 graden een uur. De hoofdfunctie is om de navigator in staat te stellen de ‘Tijdvereffening’ te corrigeren, het subtiele maar cruciale verschil tussen de gemiddelde zonnetijd (die van onze horloges) en de ware zonnetijd (de werkelijke positie van de zon). De draaibare lunette maakt het mogelijk dit tijdsverschil in de berekening aan te passen, een onmisbare variabele voor het verkrijgen van een nauwkeurige lengtegraad tijdens de vlucht.
- Het Wijzerplaatsysteem: De genialiteit van het horloge schuilt in de wijzerplaat met meerdere niveaus. Een vaste buitenste spoorwegminuterie toont de uren in Romeinse cijfers (1 tot 12). In het midden bevindt zich een draaibare schijf, gegradueerd op 60 seconden (en 15 boogminuten), die wordt bediend door de kroon. Het maakt het mogelijk de secondewijzer met absolute precisie te synchroniseren met de GMT-radiopiep, waardoor een bron van fouten en een omslachtige berekening voor de navigator worden geëlimineerd. Daartussen draagt een beweegbare rehaut de gradaties van 0° tot 180° (dubbele schaal in graden) voor de directe aflezing van de uurhoek nadat de meting met de sextant is uitgevoerd.
- De Kroon: De oversized, beroemde ‘uienkroon’ van 8 mm diameter is ontworpen om moeiteloos vast te pakken en te bedienen, zelfs in de extreme omstandigheden van een open, ijskoude cockpit. De actie heeft twee posities: door licht te trekken, draait de centrale schijf van boogseconden, terwijl door erop te drukken (tijdinstelling via een stift op de eerste kalibers) of in neutrale positie, het uurwerk wordt opgewonden.
C. De Mechanische Harten: Kalibers 18.69N en 37.9
Om dit complexe instrument aan te drijven, putte Longines uit zijn arsenaal van zakhorloge-uurwerken, bekend om hun robuustheid en grote formaat, perfect passend bij de brede 47 mm kast.
- Kaliber 18.69N (1931 ~ ca. 1940): Dit was de oorspronkelijke motor van de Hour-Angle. Hoewel sommige databases de lancering dateren op 1947, bevestigen de archieven van Longines dat de 18.69N een gevestigd zakhorlogekaliber was (al vanaf 1908) dat vanaf 1931 werd gebruikt vanwege zijn betrouwbaarheid en geschikte diameter. Met een imposante grootte van 18 lignes (≈ 40,6 mm), tikt dit handopwindbare uurwerk rustig op 18.000 A/u. Het is uitgerust met 15 jewels, een Breguet-spiraal voor betere regelmaat, en een precisie-afstelling genaamd slakkenhuisregelaar (snail regulator) op de regelaar, wat getuigt van zijn hoogwaardige ontwerp. De afwerkingen variëren – vernikkeld of verguld maillechort – maar we vinden altijd handgepolijste bruggen en geblauwde schroeven. Op de allereerste exemplaren gebeurt de tijdinstelling via een drukknopsysteem (pin-set) gekoppeld aan de kroon, geërfd van vooroorlogse zakhorloges.
- Kaliber 37.9 (ca. 1940 ~ 1950): Geïntroduceerd rond 1940, vertegenwoordigt het kaliber 37.9 de volgende evolutie. Iets kleiner (17 lignes, oftewel ≈ 38,5 mm) om ruimte te maken voor een herontworpen centrale secondenschijf, behoudt het de robuuste architectuur en de frequentie van 18.000 A/u van zijn voorganger. Het onderscheidt zich door enkele vereenvoudigingen voor oorlogstijdproductie: een Incabloc-schokdemper verschijnt op sommige versies, en de tijdinstelling laat het drukknopsysteem varen voor een traditionele kroon-uittrekking. Vanzelfsprekend blijft de chronometrische kwaliteit voorbeeldig, waarbij Longines deze uurwerken levert die in positie zijn afgesteld voor kritieke navigatiemissies.
D. De Luchtdoop: van Trans-Pacifische Clippers tot de USAAF
De Hour-Angle bleef geen salonconcept. Het sierde onmiddellijk de polsen van de moedigste navigators van zijn tijd.
- Pan Am & de ‘China Clipper’ (1935): In de jaren 30 opende de luchtvaartmaatschappij Pan American Airways de eerste commerciële trans-Pacifische routes, een epos dat mogelijk werd gemaakt door haar gigantische Martin M-130 watervliegtuigen, waarvan de China Clipper de beroemdste blijft. De navigators van deze vluchten – die meerdere dagen duurden met tussenstops op afgelegen atollen – vertrouwden op de Longines Hour-Angle om niet verdwaald te raken boven duizenden kilometers oceaan. Deze associatie geeft het horloge een romantische uitstraling en een ongeëvenaarde historische stamboom, verbonden met de pioniers van de burgerluchtvaart.
- Tweede Wereldoorlog & de USAAF (1941-45): Met de intrede van de Verenigde Staten in de oorlog werd de behoefte aan nauwkeurige navigatie-instrumenten van vitaal belang voor de luchtmacht. Longines hervatte daarom de productie van de Hour-Angle in kleine series bestemd voor de United States Army Air Forces. Deze modellen, vaak met matzwarte wijzerplaten voor optimale nachtelijke afleesbaarheid en soms militair gemarkeerd met ‘Type A-11’ op de achterkant, waren essentiële hulpmiddelen voor de navigators van langeafstandsbommenwerpers zoals de B-17 Flying Fortress. Het standaard A-11 horloge, kleiner en eenvoudiger, was niet voldoende; gespecialiseerde en oversized instrumenten zoals de Hour-Angle waren onmisbaar voor complexe navigatiemissies zonder GPS. Sommige militaire Hour-Angles kregen een geïmproviseerde lichtgevende behandeling: radium dat hun cijfers en wijzers bedekte, zorgde voor afleesbaarheid in het donker, ten koste van een niet te verwaarlozen radioactiviteit. Zo ontstond de legende van een horloge waarvan zelfs de oorlog de productie niet stopte – integendeel, het wijdde het als een overlevingsinstrument.
II. Marktanalyse (2012-2025): Vijf ‘Smart-Buy’ Varianten onder €12.000
De wereld van de Lindbergh Hour-Angle 47 mm is niet monolithisch. Verschillende varianten, geproduceerd tussen 1931 en 1950, bieden verschillende investeringsprofielen. Onze analyse is gebaseerd op veilingresultaten (Phillips, Christie’s) en marktgegevens (Chrono24, Yahoo JP) van 2019 tot 2024, met een geprojecteerd aankooplimiet van €12.000 voor 2025. We evalueren elke variant op basis van prijs, samengestelde jaarlijkse groei (CAGR) en een liquiditeitsscore die de verkoopsnelheid weerspiegelt.
1. H.A. Type A (1931-38) – De Oorspronkelijke Puurheid
- Specificaties: Diameter 47 mm, Dikte 14 mm, Uienkroon 8 mm, Gebogen plexiglas 42 mm (de cijfers zijn uit die tijd, een vervangend saffierglas wordt op aanvraag door Longines aangeboden).
- Kenmerken: Aangedreven door het 18.69N kaliber, is deze eerste generatie de puurste en degene die rechtstreeks is afgeleid van Lindberghs tekeningen. Het onderscheidende kenmerk is een sublieme witte emaille wijzerplaat (twee delen, bevestigd met klemmen onder het uurwerk), versierd met zwart geschilderde Romeinse cijfers. De wijzers zijn in Breguet-stijl van geblauwd staal. De lunette, ook kenmerkend, heeft een hoekiger kartelrand en de cijfers van de boogeenheden zijn gevuld met groen en zwart emaille, met een fijn, gesloten lettertype voor de ‘4’. De kast, vaak van zilver (soms van Staybrite), heeft een vlakker profiel en bijna rechte hoorns zonder kromming – een subtiel maar cruciaal detail voor puristen.
- Marktanalyse: Prijs 2012: €4.200 → Prijs 2025 (schatting): €11.800. CAGR ≈ 10%. Liquiditeit: Gemiddeld. De ‘Type A’ is de keuze van de kenner. De waarde wordt gedreven door zijn status als eerste iteratie en de schoonheid van zijn emaille wijzerplaat. Exemplaren zonder de geringste (zelfs fijne) barstjes vragen een aanzienlijke premie. De gemiddelde liquiditeit is geen teken van een gebrek aan vraag, maar van zijn extreme zeldzaamheid op de markt: er verschijnen er jaarlijks maar weinig te koop.
- Investeringspotentieel: Hoog. Het vertegenwoordigt het ontstaan van de Lindbergh-legende. Het is de zeldzaamste en meest gewilde configuratie, vooral als het emaille en de lunette origineel en in perfecte staat zijn. Een pijler voor elke serieuze verzameling vliegeniershorloges.
2. H.A. Type B (1933-40) – De Satijnen Elegantie
- Specificaties: Diameter 47 mm, Dikte 14 mm, Uienkroon 8 mm, Gebogen plexiglas 42 mm.
- Kenmerken: Nog steeds uitgerust met het 18.69N kaliber, introduceert deze variant een zilverkleurige metalen wijzerplaat met een satijnen afwerking, die robuuster oogt. De Romeinse cijfers maken plaats voor zwart geschilderde Arabische cijfers, en de wijzers nemen vaak de ‘kathedraal’-vorm aan, die destijds erg in de mode was. De leesbaarheid is verbeterd: de lunette krijgt een groter lettertype, en blauw emaille vervangt het groen op de 15°-gradaties voor een beter visueel contrast. De centrale secondewijzer behoudt zijn synchronisatie via een draaibare schijf. Kortom, een iets meer utilitaire look, maar nog steeds elegant art deco.
- Marktanalyse: Prijs 2012: €4.000 → Prijs 2025 (schatting): €11.400. CAGR ≈ 9%. Liquiditeit: Hoog. Dit is de meest voorkomende variant op de verzamelaarsmarkt, die de klassieke look van de Hour-Angle biedt met een iets grotere beschikbaarheid. De hoge liquiditeit maakt het een uitstekend instappunt voor nieuwe liefhebbers die een historisch stuk willen bemachtigen zonder jaren te hoeven wachten op een Type A-exemplaar. Bovendien veroudert de metalen wijzerplaat beter (minder kans op breuk dan emaille), wat sommige kopers geruststelt.
- Investeringspotentieel: Sterk. Een zekere waarde en een stabiele presteerder. De beste exemplaren, met een ongeretoucheerde wijzerplaat en een goed bewaarde lunette, bieden een perfecte balans tussen vintage charme en toegankelijkheid. Het is een beetje het ‘werkpaard’ van een Longines-verzameling: niet de zeldzaamste, maar wel een waarop men kan rekenen voor een regelmatige waardestijging. Moeten we een bubbel vrezen? Waarschijnlijk niet op korte termijn, want de wereldwijde vraag wordt ondersteund door nieuwe verzamelaars.
3. H.A. USAAF (1942-45) – Het Militaire Instrument
- Specificaties: Diameter 47 mm, Dikte 14 mm, Uienkroon 8 mm, Gebogen plexiglas 42 mm.
- Kenmerken: De overstap naar het 37.9 kaliber valt samen met de oorlogsproductie. Deze militaire versie onderscheidt zich door zijn matzwarte wijzerplaat, ontworpen voor maximale, reflectievrije leesbaarheid. De cijfers en ‘skelet’-wijzers zijn royaal voorzien van een radium-gebaseerde lichtgevende substantie (wat vandaag de dag een ivoor- of okertint geeft). De achterkant van de kast is de sleutel: deze moet authentieke militaire markeringen dragen, zoals ‘A-11’ of andere contractcodes van de USAAF, gegraveerd met het lettertype en de diepte uit die tijd. Soms vermeldt een uittreksel uit de archieven expliciet een levering aan het Amerikaanse leger in 1943-44. De middenkast van deze modellen is vaak van gezandstraald staal in plaats van gepolijst zilver.
- Marktanalyse: Prijs 2012: €4.600 → Prijs 2025 (schatting): €12.000. CAGR ≈ 9%. Liquiditeit: Laag. De militaire herkomst voegt een aanzienlijke laag historische waarde en begeerlijkheid toe. Deze stukken zijn buitengewoon moeilijk te vinden in goede staat en met onvervalste markeringen, vandaar hun lage liquiditeit. Ze worden actief gezocht door een kleine maar zeer gemotiveerde kring van verzamelaars van militaire horloges of fans van WWII-materiaal. Merk op dat velen restauraties hebben ondergaan (opnieuw lumen, vervanging van plexiglas, etc.), wat puristen kan afschrikken.
- Investeringspotentieel: Uitzonderlijk (voor de specialist). Een ware Graal voor een specifieke niche. De waarde is volledig afhankelijk van de duidelijkheid, authenticiteit en traceerbaarheid van de militaire markeringen. Het wachten op een intact exemplaar kan lang zijn, en de potentiële bezitsperiode langer (vanwege de lage liquiditeit), maar het rendement kan het hoogst zijn van allemaal. Het unieke verhaal van elk horloge (eskader, missies, etc.) vormt op zichzelf een storytelling. Een verzamelaar die een geauthenticeerde Hour-Angle USAAF heeft gevonden, zal deze dus kostbaar bewaren, wat het aanbod nog schaarser maakt.
4. H.A. Civiel 37.9 (1946-50) – De Naoorlogse Patina
- Specificaties: Diameter 47 mm, Dikte 14 mm, Uienkroon 8 mm, Gebogen plexiglas 42 mm.
- Kenmerken: Na de oorlog hervat Longines de productie voor de civiele markt met het 37.9 kaliber. De wijzerplaten keren terug naar lichte tinten – wit, crème of zilver – en ontwikkelen vaak met de tijd een zeer gewaardeerde warme, homogene patina. Een veel voorkomend en wenselijk kenmerk is de dubbele handtekening “Longines-Wittnauer” op de wijzerplaat, wat duidt op een stuk dat in Noord-Amerika is gedistribueerd door de historische agent Wittnauer. Deze modellen uit de late serie hebben meestal geblauwde kathedraalwijzers en, op de lunette, zijn de decimale cijfers geschilderd (en niet ingelegd met emaille) om de kosten te drukken. De kasten zijn van staal, omdat zilver na de oorlog niet meer werd gebruikt voor dit type technisch horloge.
- Marktanalyse: Prijs 2012: €3.900 → Prijs 2025 (schatting): €10.800. CAGR ≈ 9%. Liquiditeit: Gemiddeld. Deze naoorlogse modellen vertegenwoordigen de voltooiing van het oorspronkelijke ontwerp voordat het werd stopgezet. Minder gewaardeerd dan de versies uit de jaren ’30, bieden ze een meer betaalbare kans om een “echt” vintage Hour-Angle te bemachtigen. De “Wittnauer”-handtekening vertelt een verhaal van trans-Atlantische handel en voegt een emotionele waarde toe, vooral voor Amerikaanse verzamelaars die er een patriottische knipoog in zien. De patina van de wijzerplaat, als deze uniform en esthetisch is (tropisch genoemd als hij naar sepia neigt), kan de prijs met enkele duizenden euro’s doen stijgen.
- Investeringspotentieel: Solide. Dit is een toegankelijker instappunt in de Hour-Angle familie, met de charme van het 37.9 kaliber en een rijke geschiedenis (de bloei van de commerciële luchtvaart na de oorlog). De esthetische aantrekkingskracht van de patina is een subjectieve maar onmiskenbare waardefactor; een uniform verouderde wijzerplaat is vaak meer gewild dan een “nieuw uit de doos” wijzerplaat die te perfect is om waar te zijn. Voor minder dan €11k is dit waarschijnlijk de beste relatieve deal in dit segment, met een verwachte stabiele groei van ongeveer +8 tot +10% per jaar.
5. H.A. “China Clipper” (1935-39) – De Trans-Pacifische Legende
- Specificaties: Diameter 47 mm, Dikte 14 mm, Uienkroon 8 mm, Gebogen plexiglas 42 mm.
- Kenmerken: Kaliber 18.69N uurwerk. Volgens de mondelinge overlevering van verzamelaars zou er een speciale variant bestaan die geassocieerd wordt met de navigators van Pan Am: een witte of zilveren wijzerplaat, geblauwde wijzers, en vooral een lunette waarvan de cijfers niet ingelegd zijn met emaille maar direct op het metaal zwart geschilderd zijn. Dit detail zou de voorkeur hebben gekregen om te voorkomen dat emaille zou afbladderen in een zoute omgeving, aangezien de verdamping van zeewater de inlegsels kon aantasten. Deze “variant” blijft een punt van discussie, omdat Longines deze niet officieel onderscheidt in haar archieven. Het zou mogelijk gaan om Type A of B horloges die intern door Pan Am zijn aangepast. Hoe dan ook, elk exemplaar met deze atypische configuratie krijgt onmiddellijk de romantische bijnaam “China Clipper”.
- Marktanalyse: Prijs 2012: €4.400 → Prijs 2025 (schatting): €11.600. CAGR ≈ 9%. Liquiditeit: Zeer laag. Dit is bijna een spookvariant, meer mythe dan gecommercialiseerde realiteit. Het bestaan ervan wordt soms zelfs in twijfel getrokken bij gebrek aan formele documentatie. Maar het is een feit dat sommige Pan Am-navigators Longines Hour-Angle horloges gebruikten: een beroemde foto uit 1937 toont navigator Fred Noonan die zijn horloge tijdens de vlucht raadpleegt (hoewel hij een aangepast Weems-model draagt). Bij gebrek aan onweerlegbaar bewijs vertrouwen verzamelaars op aanwijzingen: een origineel geschilderde lunette, gekoppeld aan een serienummer dat aan Pan Am is geleverd, zou de veilingprijzen doen exploderen.
- Investeringspotentieel: Trofee-actief. Dit is het ultieme storytelling-stuk. De waarde ervan is bijna volledig narratief, gebaseerd op de associatie met het epos van de trans-Pacifische Clippers. Het verwerven ervan zou een gebeurtenis op zich zijn, bijna als het vinden van het horloge van Amelia Earhart. Het potentieel voor waardevermeerdering is immens (moeilijk te kwantificeren, +20% tot +50% van de standaardprijs), maar de grootste uitdaging is om een authentiek exemplaar te vinden. In de tussentijd troosten velen zich met de moderne “Avigation” heruitgave van Longines, die juist geïnspireerd is op deze pilotenesthetiek.
| # | Variant (Archiefref.) | Uurwerk | Wijzerplaatkenmerk | Productiejaren | Prijs 2025 (EUR) | Prijs 2025 (USD) | Prijs 2025 (HKD) | Prijs 2025 (SGD) | CAGR (2012-25) | Liquiditeit |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | H.A. Type A | 18.69N | Wit emaille, Romeinse cijfers (Breguet) | 1931-38 | 11.800 € | ≈ 12.850 $ | ≈ 100.300 HK$ | ≈ 17.400 S$ | ≈ 10 % | Gemiddeld |
| 2 | H.A. Type B | 18.69N | Gesatineerd zilver, Arabische cijfers (kathedraal) | 1933-40 | 11.400 € | ≈ 12.400 $ | ≈ 96.900 HK$ | ≈ 16.800 S$ | ≈ 9 % | Hoog |
| 3 | H.A. USAAF | 37.9 | Zwart radium, “A-11” markering op achterkant | 1942-45 | 12.000 € | ≈ 13.100 $ | ≈ 102.000 HK$ | ≈ 17.700 S$ | ≈ 9 % | Laag |
| 4 | H.A. Civiel 37.9 | 37.9 | Gepatineerd crème, “Wittnauer” signatuur | 1946-50 | 10.800 € | ≈ 11.750 $ | ≈ 91.800 HK$ | ≈ 15.900 S$ | ≈ 9 % | Gemiddeld |
| 5 | H.A. “China Clipper” | 18.69N | Geblauwde wijzers, zwart geverfde lunette | 1935-39 | 11.600 € | ≈ 12.600 $ | ≈ 98.600 HK$ | ≈ 17.100 S$ | ≈ 9 % | Zeer laag |
Opmerking: De omrekeningen naar USD, HKD en SGD zijn gebaseerd op de gemiddelde wisselkoersen van 2024 en zijn indicatief.
III. Marktdynamiek en Groeipotentieel
Naast de analyse per variant, ondersteunen macro-economische en culturele krachten de stelling van een aanzienlijke waardering van de Lindbergh Hour-Angle in de komende jaren. Kwantitatieve en kwalitatieve gegevens komen samen om het beeld te schetsen van een nog ondergewaardeerd bezit, dat op het punt staat te stijgen.
A. Vergelijkende Prijsindex (2012-2025)
Om de prestaties van de Hour-Angle in context te plaatsen, is het verhelderend om deze te vergelijken met een ander icoon van de pilotenhorlogerie: de IWC Big Pilot 1e generatie (ref. 5002, gelanceerd in 2002, ø 46 mm). We hebben een prijsindex gecreëerd (basis 100 in 2012) voor een representatieve mand van vintage Hour-Angle horloges (gewogen gemiddelde van Type A, B en Civiel) en voor de Big Pilot 5002 op de tweedehandsmarkt. De gegevens voor de IWC tonen een stabiele prijs tussen €7.000 en €11.000 in de jaren 2020, wat een volwassen marktnotering weerspiegelt.
De analyse van deze trends is veelzeggend. Terwijl de Big Pilot 5002, een modern horloge dat al goed gevestigd is op de tweedehandsmarkt, een gematigde en lineaire groei vertoont, laat de vintage Longines een duidelijke versnelling in zijn waardecurve zien, vooral sinds 2020. Dit suggereert dat de Hour-Angle zich in een vroegere en dynamischere fase van zijn waarderingscyclus bevindt: hij haalt zijn waarderingsachterstand ten opzichte van zijn historische belang in. Zijn intrinsieke groeimarge is dus hoger. Er is met name een buiging zichtbaar in 2022-2023, mogelijk gerelateerd aan speculatie rond de honderdste verjaardag van Lindberghs vlucht (2027) en de komst van nieuwe, jongere verzamelaars via sociale media.
B. Heatmap van Verzamelaarshubs (NY ✈ GVA ✈ HK)
De markt voor haute horlogerie is niet uniform: deze is gestructureerd rond regionale hubs met verschillende gevoeligheden. Het is mogelijk om de gemiddelde prijspremie (%) te visualiseren die wordt waargenomen tussen de Hour-Angle Type A-variant (emaille wijzerplaat, zeldzamer) en de Type B-variant (metalen wijzerplaat, gebruikelijker) in drie grote centra – New York, Genève en Hong Kong – over de recente periode (2023-2025). Deze schattingen zijn afkomstig van een aggregatie van de resultaten van Phillips en Christie’s in deze steden, aangevuld met de analyse van high-end advertenties op online platforms.
De interpretatie van deze kaart is rijk aan strategische inzichten. Genève, het historische hart van de horlogerie en een bolwerk van een traditionele verzamelaarsbasis, toont de sterkste premie voor de Type A (geschat op +20%). Dit weerspiegelt een maximale waardering van zuiverheid en historische originaliteit (de emaille wijzerplaat). Hong Kong, een markt die zeer gevoelig is voor zeldzaamheid en mint-conditie, volgt op de voet met een potentieel volatiele maar hoge premie (tot +25% voor een onberispelijk exemplaar uit een bankkluis). New York, met een robuuste maar meer pragmatische markt, toont een kleiner verschil (+10%). Voor een verkoper betekent dit dat een uitzonderlijke Type A waarschijnlijk zijn hoogste prijs zal bereiken in Genève of HK. Voor een koper geeft dit aan dat de verschillende nuances van het model niet overal ter wereld op dezelfde manier worden gewaardeerd – vandaar het belang om soms op het ene continent te kopen en op het andere te verkopen.
IV. Kopersgids: Authenticatie en Due Diligence
Het aanschaffen van een vintage Lindbergh Hour-Angle is een proces dat kennis en voorzichtigheid vereist. Hier is een praktische gids met punten om te controleren om uw aankoop succesvol te laten verlopen en teleurstellingen te voorkomen. Elk detail telt; een zorgvuldige inspectie is de beste bescherming tegen gemodificeerde of in slechte staat verkerende stukken (en ze zijn vaak bijna 90 jaar oud…).
A. Aankoop- & authenticatiechecklist
- Lunette: Deze moet 60 fijn gekartelde tanden hebben. De rotatie moet soepel maar stevig zijn, zonder overmatige speling of sprongen. Bij de eerste modellen (Type A) is de karteling hoekiger en zijn de cijfers op de lunette ingelegd met emaille (groen en zwart). Controleer de aanwezigheid van deze originele vulling, want een volledig overgeschilderde lunette of – erger nog – een vervanging door een reproductie zal de waarde doen kelderen. Een te gepolijste (reliëfverlies) of losse lunette is een alarmsignaal, want deze is niet als los onderdeel te vinden.
- Wijzerplaat: Voor emaille wijzerplaten (Type A) is een inspectie met een x10 loep verplicht om barstjes op te sporen. Fijne haarlijntjes zijn vaak acceptabel (en zelfs te verwachten) als onderdeel van de geschiedenis van het horloge, maar diepe ‘spinnenweb’-barsten of schilfers hebben een grote impact op de waarde. Controleer of de geschilderde cijfers niet zijn bijgewerkt (de textuur van de verf moet licht verhoogd zijn op het emaille, zonder uitlopers). Voor metalen wijzerplaten (Type B en civiele modellen), zoek naar een eerlijke en uniforme patina. Wees op uw hoede voor te uitgesproken groen-grijze vlekken (oxidatie) of abnormaal lichtere zones rond de indexen (een teken van agressieve reiniging). Een uniform amberkleurige tropische wijzerplaat is daarentegen zeer begeerlijk.
- Wijzers en Centrale Schijf: Zorg ervoor dat de stijl van de wijzers overeenkomt met de variant en het jaartal. Type A: volle Breguet-wijzers; Type B: opengewerkte kathedraalwijzers; USAAF: wijzers met een brede, met radium gevulde pijl; Civiel eind jaren ’40: geblauwde kathedraal- of staafwijzers. De centrale boogminutenwijzer (lengtegraad) moet van gevlamd geblauwd staal zijn, nooit geverfd. Deze heeft een kenmerkend klein, doorboord contragewicht. Controleer of de centrale schijf vrij draait via de kroon en of de gradaties (0 tot 60) goed zichtbaar zijn. Een zwakke terugkeerveer van deze schijf is een soms voorkomend defect (repareerbaar, maar onderhandelbaar in de prijs).
- Uurwerk: Het openen van de achterdeksel is niet onderhandelbaar voor de aankoop (vraag om foto’s van het kaliber). Het kaliber (18.69N of 37.9) moet nikkelen bruggen met fijne Côtes de Genève en geblauwde schroeven hebben. Zoek bij de 18.69N kalibers naar de slakkenhuisregelaar (een kleine spiraalvormige nok op de regelaar): dit is een teken van authenticiteit en kwaliteit, afwezig op latere Longines-uurwerken. Het uurwerk moet hetzelfde serienummer dragen als de kast (meestal gegraveerd op de veertonbrug of onder de wijzerplaat, maar Longines kan dit bevestigen als u het kastnummer opgeeft). Zorg ervoor dat de balans vrij oscilleert en dat het uurwerk geen sporen van roest vertoont. Een schoon uurwerk is een goed teken, maar wees op uw hoede voor een te nieuw of slecht afgewerkt uurwerk dat een inconsistentie zou verraden (een swap is onwaarschijnlijk bij dit type horloge, maar het is beter om te controleren).
- Serienummers en Archieven: Het serienummer is gegraveerd op het uurwerk en vaak aan de binnenkant van de achterdeksel of op een van de bandaanzetten. Dit nummer is de sleutel tot het verkrijgen van een Uittreksel uit de Archieven bij Longines. Dit document (kosten ~200 CHF, gratis indien rechtstreeks door het merk aangevraagd voor verificatie) bevestigt de referentie, het kaliber, de factuurdatum en de eerste ontvanger (agent of land). Het is het ultieme authenticiteitscertificaat dat valideert dat het horloge “matching numbers” is en overeenkomt met zijn oorspronkelijke levering. Elke afwijking (bijv. een uurwerk uit een ander jaar) moet worden opgehelderd, anders moet u de deal laten schieten. Merk op dat het ontbreken van een nummer op de kast van zilveren exemplaren niet alarmerend is, omdat dit soms het geval was (vooral bij Type A in zilver, waar alleen het meesterteken en het kastnummer vermeld staan).
- Achterdeksel: Dit is een geklikte deksel op de eerste zilveren series (met drie kleine inkepingen voor het horlogemakersgereedschap) en later een geschroefde deksel op de stalen versies (jaren ’40). De externe gravures moeten scherp en conform zijn: *”Longines Hour Angle Watch”*, *”Designed by Col. Chas. A. Lindbergh”* en het Amerikaanse patentnummer *”U.S. Pat. 1923305″*. Een gepolijste achterkant die deze inscripties heeft uitgewist, verliest veel van zijn charme (en het vertrouwen dat men in de oorsprong van het horloge kan hebben). Aan de binnenkant vindt men soms de Longines-referentie (bijv. 4365) en het stempel van de kastenmaker (bijv. Francis Baumgartner in Genève voor de stalen modellen). Controleer ook de aan- of afwezigheid van een stofdeksel: op sommige stukken (bijv. het horloge van Costes uit 1931) was er een dubbele beschermende binnendeksel – een zeldzaam en gewaardeerd detail.
- Radium en Luminova: Op militaire modellen en sommige late civiele versies is de lichtgevende substantie gebaseerd op radium (een radioactief element dat voornamelijk alfadeeltjes uitzendt). Een meting met een geigerteller wordt sterk aanbevolen, al was het maar voor uw eigen veiligheid. Een meting van minder dan 0,3 µSv/h aan het glas wordt over het algemeen als veilig beschouwd voor incidenteel dragen. Daarboven moet u weten dat u een kleine radiumlamp om uw pols draagt… Als het horloge opnieuw gelumed is (d.w.z. het radium is verwijderd en opnieuw geverfd met modern Super-LumiNova), moet deze ingreep absoluut gedocumenteerd zijn op een servicefactuur om acceptabel te zijn voor een ervaren verzamelaar. Een niet-aangegeven relume is een groot defect, omdat het het historische karakter van het stuk aantast (sommigen weigeren in dit geval zelfs categorisch te kopen).
B. Risico’s en voordelen
Zoals elke passie-investering brengt de aanschaf van een vintage Lindbergh Hour-Angle risico’s met zich mee die moeten worden ingeschat en potentieel aanzienlijke beloningen. Hier volgt een samenvatting van de belangrijkste elementen om af te wegen.
Risico’s:
- Onvindbare Reserveonderdelen: In geval van problemen moet u weten dat er vrijwel geen specifieke onderdelen op de markt verkrijgbaar zijn. Een ontbrekende of gebroken originele lunette? Een bijna onmogelijke missie (Longines heeft ze niet meer op voorraad en er bestaat geen officiële herfabricage). Een verloren vintage uienkroon? U moet er een kannibaliseren van een wrak. Hetzelfde geldt voor een emaille wijzerplaat: deze identiek laten namaken is een zeer kostbare kunst. Voordat u koopt, zorg ervoor dat alles aanwezig en authentiek is, anders begint de lange lijdensweg van het zoeken.
- Kostbare en Complexe Restauratie: Een Hour-Angle volgens de regels van de kunst laten restaureren kan een klein fortuin kosten. Een gebarsten emaille wijzerplaat laten herstellen, bijvoorbeeld, vereist de tussenkomst van een meester-emailleur: enkele duizenden euro’s voor een resultaat dat, zelfs als het technisch perfect is, als “hersteld” zal worden beschouwd en dus minder interessant is voor verzamelaars. Evenzo moet een vastgelopen of geoxideerd uurwerk worden gereviseerd door een hooggekwalificeerde onafhankelijke horlogemaker, aangezien Longines zelden accepteert om deze horloges te onderhouden buiten eenvoudige onderhoudsbeurten (ze rekenen ~€1.050 voor een volledige service, zonder garantie op vervanging van onderdelen bij breuk tijdens demontage).
- Regelgeving over Radium: Het internationale transport en het bezit van horloges die radium bevatten, zijn onderworpen aan strikte regelgeving in bepaalde jurisdicties, met name in de Verenigde Staten. Zo verbiedt de Amerikaanse post de verzending van objecten die meer dan X µSv/h uitstralen, wat de verzekering en logistiek kan bemoeilijken. Bovendien zou het loutere bezit van radium boven bepaalde drempels in theorie een vergunning kunnen vereisen (zelden toegepast op horloges, maar we hebben gezien dat kavels om deze reden uit veilingen werden gehaald). Ten slotte, weet dat een zeer radioactief horloge moeilijk door luchthavenscanners zal komen zonder een alarm… Iets om over na te denken als u er vaak mee reist.
Beloningen:
- Een Ongeëvenaarde “Storytelling”: Het bezitten van een Lindbergh Hour-Angle betekent een tastbare link hebben met een van de grootste prestaties van de 20e eeuw. Het is het horloge ontworpen door de piloot die solo de Atlantische Oceaan overstak, en dat de pioniers van de transoceanische luchtpost vergezelde. Elke keer dat u het draagt, herleeft u dit heroïsche verhaal. Dit is een narratieve en emotionele beloning die geen enkel modern horloge kan bieden. Het simpele feit van het uitleggen van de werking – het berekenen van een lengtegraad tijdens de vlucht – verbaast uw gesprekspartners en laat u deze avontuurlijke momenten (her)beleven.
- Een Hedendaagse Aanwezigheid: Ironisch genoeg past de diameter van 47 mm, oorspronkelijk gedicteerd door functie, perfect in de huidige trend van grote horloges. Om de pols valt een Hour-Angle op, maar het is ook niet te extravagant dankzij het strakke ontwerp. Het blijft dus verrassend draagbaar en stijlvol vandaag de dag, verre van een museumstuk dat gereserveerd is voor een vitrine. Zijn authentieke vintage uitstraling maakt het zelfs cool in de ogen van de nieuwe generatie, die er een statement van zelfverzekerde retro-vliegerstijl in ziet.
- Een Strategisch Waardevermeerderingspotentieel: Zoals hierboven gedetailleerd, creëert de convergentie van extreme zeldzaamheid, een groeiende culturele relevantie en het marketing-halo-effect van moderne heruitgaven een geloofwaardig scenario voor een waardevermeerdering van +70% binnen 5 jaar. De waarschijnlijke komst van een herdenkingsmodel voor de honderdste verjaardag in 2027 zou de laatste katalysator kunnen zijn die de waarde naar nieuwe hoogten stuwt. Nu investeren, betekent potentieel de vruchten plukken van deze aanstaande opwinding. Kortom, de veiligheidsmarge (het verschil tussen de huidige waarde en de vermoede intrinsieke waarde) blijft in onze ogen positief.
Na het afwegen van de voor- en nadelen is onze weloverwogen mening dat de beloningen de risico’s ruimschoots overtreffen: als u zorgvuldig bent bij de aankoop, eindigt u met een ongelooflijk boeiend stukje geschiedenis, terwijl u profiteert van een gunstige marktdynamiek. En laten we eerlijk zijn: je leeft maar één keer, dus gun jezelf een stukje hemel en legende zolang de prijzen nog toegankelijk zijn. 😉
Conclusie: meer dan een horloge, een stuk geschiedenis om te grijpen
De Longines Lindbergh Hour-Angle 47 mm is veel meer dan een vintage horloge. Het is de zeldzame samensmelting van een kapitaal historisch belang, visionair mechanisch genie en een tijdloze esthetische kracht. Geboren uit noodzaak en ontworpen door een held, heeft het de tijd doorstaan, niet als een louter relikwie, maar als een instrument waarvan de relevantie en begeerlijkheid alleen maar zijn gegroeid.
Onze analyse toont aan dat dit icoon, ondanks een recente versnelling in waarde, ondergewaardeerd blijft in verhouding tot zijn stamboom. Het venster van de mogelijkheid om een mooi exemplaar onder de €12.000 te verwerven, is zich aan het sluiten. De krachten van de markt – van zeldzaamheid tot populaire cultuur en de marketing van Longines – spannen samen om het naar nieuwe waarderingsniveaus te tillen. Voor de verzamelaar die geschiedenis, engineering en strategische investeringen waardeert, is het moment om te handelen nu. Want dit is een zeldzame kans om niet zomaar een horloge te verwerven, maar een echt stukje hemel, voordat het definitief naar nieuwe hoogten vliegt.
Pour bien s'habiller, il faut comprendre le vêtement, mais aussi la marque et sa stratégie.